MUŠKA NEPLODNOST
ŠTA JE TAČNO MUŠKA NEPLODNOST?
Neplodnost je medicinski izraz za sterilitet. To je slučaj kada redovni seksualni odnosi bez kontracepcije ne dovode do trudnoće u roku od 12 mjeseci.
Postoji opšta razlika između primarne i sekundarne neplodnosti:
Primarna neplodnost:
Muškarac nikad ranije nije učestvovao u začeću djeteta.
Sekundarna neplodnost:
Muškarac jeste učestvovao u začeću jednog ili više djece, sa sadašnjom partnerkom ili drugom ženom.
Kada se radi ispitivanje uzroka neplodnosti, u mnogim slučajevima se žena pregleda prije svog partnera, iako je u 50% slučajeva uzrok za neplodnost pronađen kod muškarca.
ŠTA UZROKUJE NEPLODNOST?
Muška neplodnost može imati više uzroka. Genetika, stres, promjene u životnim navikama i navike u ishrani vode do značajnog smanjenja proizvodnje i kvaliteta spermatozoida. Želja za potomstvom je neostvariva za oko 15% parova, čak i nakon godine nezaštićenog seksualnog odnosa.
Postoji osnovna razlika između naslijeđenih i stečenih poremećaja. Pored toga, pravi se razlika između bolesti koja se odnosi na hormonsku kontrolu rada testisa (oko 12%), bolesti stvaranja sperme u testisima (oko 30-40%) i bolesti sistema za transport sperme (oko 10-20%).
NEPLODNOST ZBOG
MEDICINSKIH UZROKA
| Bolesti testisa | Bolesti testisa i epididimitisi poput upala, proširenih vena ili torzija testisa obično pogađaju mlade muškarce i treba ih shvatiti vrlo ozbiljno, jer mogu narušiti plodnost. |
| Poremećaji proizvodnje hormona | Hormoni, odnosno hormon FSH kontroliše proizvodnju spermatozoida u testisima. Ukoliko u tijelu nema dovoljno FSH-a. Potrebno je razmotriti mogućnost hormonskog liječenja. |
| Proširene vene na testisima (varikokele) | Varikokele su proširene vene u području testisa i sjemenske vrpce. Javljaju se kod otprilike 15 % muškaraca. Neliječene varikokele su uzrok muške neplodnosti jer zgrušavanje krvi u skrotumu može povećati temperaturu testisa za 0,5-1 °C što štetno utiče na proizvodnju sperme. Varikokela je uzrok neplodnosti kod oko 25-40 % svih neplodnih muškaraca. U studiji posebno dizajniranoj za muškarce pogođene subkliničkim varikokelama, pokazala je da uzimanje PROFERTILA® u trajanju od najmanje 3 mjeseca poboljšava sve parametre sperme. |
| Antitijela na spermatozoidima | Obzirom da proizvodnja sperme počinje tek tokom puberteta, tijelo može identifikovati spermatozoide kao strane predmete i razviti antitijela koja mogu umanjiti šansu za začećem. |
| Poremećaji sjemenih kanala | Epididimis je mjesto gdje spermatozoidi sazrijevaju i sastoji se od dva do četiri metra dugog sistema kroz koji prolazi sperma. Čak i najmanja upala može dovesti do adhezije. Kod ovog poremećaja sperme, spermatozoidi se ne mogu povezati sa sjemenom tečnošću, što ostavlja premalo netaknute sperme u ejakulatu, ili je uopšte nema. |
NEPLODNOST ZBOG
NEZDRAVOG NAČINA ŽIVOTA
Naučnici pretpostavljaju da se uzrok neplodnosti prije svega krije u načinu života i prehrambenim navikama, ako se pritom isključe medicinski uzroci.
| Prekomjerna težinaweight | Samo 9 kilograma viška povećava rizik od neplodnosti za 10%. Povećanje masnog tkiva u području trbuha smanjuje biološki aktivne slobodne testosterone. |
| Pušenje | Pušenje utiče na gustoću, pokretljivost i oblik (morfologiju) spermatozidao. Moguće je pretpostaviti da pušenje ima direktni uticaj na funkciju testisa i spermatogenezu (proces sazrijevanja spermatozoida). Metaboliti iz duvanskog dima mogu izazvati upalne procese u muškom genitalnom traktu, što može dovesti do oksidativnog oštećenja sperme. |
| Alkohol | Teška hronična zloupotreba alkohola može imati toksične efekte na testise. Ovo se izražava poremećenom spermatogenezom (sazrijevanje spermatozoida). Ovo može pogoršati pokretljivost i oblik. |
| Ishrana | Nezdrava ishrana može dovesti do razvoja nedostataka mikronutrijenata i rezultirati ograničenim kvalitetom sperme. Konkretno, vitamini i drugi mikronutrijenti koji se unose kroz hranu služe kao kofaktori enzimskih reakcija i imaju antioksidativno dejstvo. |
NEPLODNOST ZBOG
SPOLJAŠNJIH FAKTORA
| Hrana | Istraživanja pokazuju da voće i povrće više ne sadrži toliko vitamina kao što je to bilo nekada . Kvalitet hrane se pogoršao zbog intezivne upotrebe tla. |
| Starost | Kvalitet sperme može početi da se smanjuje nakon 35. godine. Ženska osoba mlađa od 30 godina čiji je partner stariji od 40 godina ima čak 25% manju šansu za začeće u odnosu na osobu s mlađim partnerom. Uprkos ovoj činjenici, prisutan je rast trenda starijih očeva. U današnjem svijetu sve je više muškaraca koji se odlučuju na očinstvo tek nakon postignutih određenih prekretnica u životu ili karijeri. Kao rezultat toga, mnogi muškarci postaju očevi prvi put tek u 40-ima. Mnogi od njih možda neće uspjeti dobiti dijete bez komplikacija i intervencije s obzirom na to da je nauka potvrdila uticaj starosti muškarca na zdravlje sperme, odnosno smanjenje broja spermatozoida i njihovu pokretljivosti. Hromozomske promjene (razbijanje nizova DNK) u spermi također se češće događaju kod starijih muškaraca. Pročitajte više o razbijanju nizova DNK u spermatozoidima i posledicama |
| Bisfenol A (BPA) | Bisfenol A (BPA) je jedna od najčešće korićenih hemikalija. Nalazi se u mnogim potrošačkim proizvodima kao što su plastične boce i plastična ambalaža za hranu. Unutrašnjist limenki također sadrže tragove BPA. Ova hemikalija se koristi i za proizvodnju dječjih bočica što je pogotovo alarmantno. Istraživači iz Michigana otkrili su da radnici na proizvodnoj liniji u kineskoj fabrici, koji su bili izloženi BPA imaju seksualnu nemoć, probleme sa erekcijom i ejakulacijom. Istraživači su također uočili povezanost između vrijednosti BPA u uzorcima urina i koncentracije hormona plodnosti kod radnika. Američki istraživači su uporedili vrijednosti BPA u urinu 218 radnika sa kvalitetom njihove sperme. Otkrili su da BPA povećava rizik od lošijeg kvaliteta sperme za 2 do 4 puta. To uključuje koncentraciju spermatozoida, vitalnost i pokretljivost, potrebnu za oplodnju. |
| Lijekovi | Ovi lijekovi mogu oslabiti polni nagon i erektilnu funkciju, a u nekim slučajevima uzrokuju smanjenu ejakulaciju: Antidepresivi – lijekovi koji se koriste za liječenje depresije, a uz to imaju i mnoga druga područja primjene, na primjer u terapiji boli. Lijekovi za smirenje – grupa lijekova koji imaju umirujuće djelovanje. Antihipertenzivi – opšti izraz za lijekove koji snižavaju krvni pritisak. Zajedno s promjenom načina života čine osnovu antihipertenzivne terapije. Antiepileptici – lijekovi koji se koriste u liječenju epileptičkih bolesti ili napada. Lijekovi za srce – koriste se za liječenje bolesti srca.
Pojam endokrinog poremećaja se u medicini prvenstveno odnosi na žlijezde. Sve žlijezde u ljudskom tijelu koje proizvode hormone i ispuštaju ih u krv nazivaju se endokrine žlijezde. Pojedini lijekovi koji utiču na enodokrine mehanizme poslijedično mogu uticati na plodnost: Neke supstance mogu inhibirati proces sazrijevanja spermatozoida: |
| Temperatura | Normalna temperatura testisa je 35°C. Uticaj toplote (dugo sjedenje u slučaju profesionalnih vozača, zavarivački radovi, česti odlasci u saunu itd.) mogu prouzrokovati porast temperature u testisima, što može zauzvrat pogoršati plodnost. |
